Karadeniz Teknik Üniversitesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Öğretim üyesi Prof. Dr. Cihan Örem ile hipertansiyon üzerinde konuştuk. Hipertansiyon nedir? Risk faktörleri nelerdir? Tedavisi mümkün mü? Alınacak önlemler nelerdir? Hasta takibi nasıldır? Tüm bu sorulara cevap aradık. Gelin şimdi birlikte kafamızdaki soru işaretlerini giderelim.
Hipertansiyon arteriyal kan basıncının yükselmesi durumudur. Ülkemizde ve dünyada 40 yaş üstü 3 erişkinden biri hipertansiyon hastasıdır. Son derece yaygın görülen bu hastalık 2 çeşittir. Primer (esansiyel) hipertansiyon kendiliğinden ortaya çıkar, daha nadir görülen sekonder hipertansiyon ise zeminde bir hastalık vardır ve bunun sonucunda kan basıncı yükselir. Hipertansiyon sistolik kan basıncının 140 mmHg’dan büyük olması, diastolik kan basıncının 90 mmHg’dan büyük olmasıdır. Hipertansiyonun sebebi %95’ten fazla esansiyel hipertansiyondur.
Sekonder hipertansiyon böbrek hastalıkları, endokrin hastalıklar, gebelik, ilaç kullanımına bağlı olarak ortaya çıkabilir. Primer hipertansiyon aile öyküsü, obezite, yeme alışkanlıkları, stres faktörü sonucu gözlenir.
Hipertansiyon kroniktir. Mevcut hastalığı alıp atacak bir yöntem yoktur. Hipertansiyonda arteriyal kan basıncı ilaçlarla düşürülüp belirli bir seviyeye getirilebilir. Kullanılan ilaçlar hipertansiyonun komplikasyonlarından hastaları korur.
Söylediğimiz gibi hipertansiyonun beslenme ile ilişkisi vardır. İdeal beslenildiğinde ve yaşam tarzı değişiklikleriyle Hipertansiyon önlenebilir veya geciktirilebilir. En önemli faktör tuz oranıdır. Hipertansiyon geliştikten sonra hastalığın ilerlemesi beslenme ile direkt ilişkilidir. İlaçlarla birlikte tuzsuz beslenmeye dikkat edilmesinde fayda vardır. Ön planda tuzun azaltılması, sebze meyve tüketiminin artırılarak potasyum alınması önemlidir.
Tuzsuz diyetin oranı günlük 5 gr tuz, 2 gr sodyuma karşılık gelir. Tansiyon hastalarında bu oranın altında tuz tüketimi tavsiye edilir. Zeytin, peynir gibi kahvaltılıklar, pastırma, sucuk gibi hazır et türleri, kraker, turşu yoğun tuz içeren gıdalardır. Bunlar kesinlikle tüketilmemelidir. Sofra tuzu kesinlikle kullanılmamalı, yemek içerisindeki tuz oranı azaltılmalıdır. Tuz oranı düşük tahıllı ekmek kullanılması tavsiye edilir.
Hipertansiyon hastaları hekiminin önerdiği ilaçları düzenli kullanmalıdır. Tedavinin başlangıcında bir haftalık tansiyon takibi öneririz. Tansiyon düşmüş mü veya normalden fazla mı düşmüş? Verdiğimiz ilacın uygunluğunu ölçeriz. Hipertansiyon hastaları düzenli ilaç kullanmaları, tansiyon aleti ile takip edilmeleri ve diyetlerine uymaları gerekir. Özellikle tuzu azaltmalı ve sebze meyve ağırlıklı beslenmeli, obeziteye dikkat edilmelidir.